Balans

Wat is een balans?  #

De balans vertelt je wat je bezit en hoe het is gefinancierd. Een balans heeft hoofdzakelijk drie elementen: bezittingen, schulden en eigen vermogen. 

De balans laat aan de linkerkant (debet) zien wat je hebt: je bezit. Bijvoorbeeld een laptop, voorraden en geldmiddelen en vorderingen die je tot je bezit hebt. 

Aan de rechterkant (credit) laat zien hoe jouw bezittingen gefinancierd zijn. Deze kant is onderverdeeld in twee hoofdcategorieën: 

• eigen vermogen (geld dat je zelf hebt)
• vreemd vermogen (geld van een derde, bijvoorbeeld een lening)

Je kunt iets betalen door eigen vermogen (geld dat je zelf hebt) of door vreemd vermogen (bijvoorbeeld een lening). 

Stel, je totale bezit, alles aan de linkerkant van de balans, is gefinancierd door eigen vermogen en je stopt met je bedrijf. Als je dan al jouw bezittingen verkoopt, is al het geld voor jou. Is jouw hele bezit gefinancierd door vreemd vermogen (geleend geld)? Als je dan al je bezittingen verkoopt, moet je met de opbrengst jouw schuldeisers aflossen. Dat is in het kort hoe de balans werkt. 

Wat zijn vaste activa? #

Jouw bezit is onderverdeeld in twee categorieën: vaste activa en vlottende activa. Vaste activa zijn de bezittingen die langer dan een jaar in je bedrijf aanwezig zijn. Denk aan inventaris, computer, meubels, een machine. Die worden afgeschreven; ze worden minder waard als je ze gebruikt. Daarom wordt dit bedrag jaarlijks minder.

Wat zijn vlottende activa? #

Vlottende activa zijn dingen die door je bedrijf heen bewegen. Denk aan voorraad, debiteuren en geld. Dit zijn alle drie bezittingen en het is de bedoeling dat ze zo snel mogelijk door je bedrijf heen bewegen. Als een bedrijf zijn voorraden verhoogt, dan koop je dus meer en moet je deze inkopen betalen. Daarmee stijgen de crediteuren. De voorraden worden verlaagd als er producten verkocht worden. Dan moeten de klanten betalen en daarmee stijgen de debiteuren. Als die klanten betalen, heb je weer geld en daarmee kun je weer nieuwe voorraden kopen. En zo werkt vlottende activa.

Wat is eigen vermogen? #

Je eigen vermogen is het geld dat je zelf hebt ingebracht in je bedrijf. Als je een eenmanszaak of een VOF hebt, dan zijn de eigen vermogen categorieën op je balans 'privé opnames' en 'privé stortingen’. In je eigen vermogen zit ook een regel ‘resultaat boekjaar’. Dat is het resultaat dat je maakt, de winst die je maakt, in je winst en verliesrekening (je resultatenrekening). Als je bedrijf winst maakt, groeit je eigen vermogen. Maakt je bedrijf verlies, dan daalt je eigen vermogen. 

De ontwikkeling van je eigen vermogen door de jaren heen is belangrijk om in de gaten te houden. Het is geen goed teken als jouw eigen vermogen steeds kleiner wordt. Je geeft dan te veel bedrijfsgeld privé uit of je maakt ieder jaar verlies. Als je eigen vermogen groeit, wordt je bedrijf rijker. Het is ook interessant om te kijken naar de verhouding tussen je eigen vermogen en de schulden. Als jouw eigen vermogen groter is dan je schulden, dan is het grootste deel van het bedrijf van jou. Zijn je schulden veel groter dan je eigen vermogen, dan is het grootste deel van het bedrijf helemaal niet van jou, maar van schuldeisers. Is je eigen vermogen negatief, dan betekent het dat je meer schulden hebt dan dat je bezittingen hebt. Als je dan wilt stoppen met je bedrijf, hou je een restschuld over. 

Wat is vreemd vermogen?  #

Je hebt lang vreemd vermogen en kort vreemd vermogen. Daarnaast zijn er nog lange schulden en korte schulden. Lange schulden zijn schulden die langer dan een jaar in je bedrijf zitten. Zoals een hypotheek op je bedrijfspand. Of een langlopende lening. De kortlopende schulden zijn bijvoorbeeld de crediteuren, de leveranciers die jij nog moet betalen. Maar ook de schuld aan de belastingdienst voor de btw, die hoort ook bij je kortlopende schulden. 

Vlottende activa vs korte schulden #

De vlottende activa (debiteuren, voorraden, je geld), moet groter zijn, misschien wel 1,5 - 2 keer zo groot, dan je korte schulden. Want dit is werkkapitaal, het onderste deel van de balans. Met de vlottende activa moet je die korte schulden kunnen betalen. 

Er is nog weleens verwarring bij ondernemers dat het eigen vermogen niet hetzelfde is als je geld. Het is belangrijk om je te realiseren dat het geld wat jij op de bank hebt, niet jouw eigen vermogen is. Het kan zomaar zijn dat daar een lening tegenover staat. Wat bij je bezittingen staat, is wel beschikbaar geld, maar of dat van jou is of daar een schuld tegenover staat, zie je op de balans. 

Wat is een beginbalans?  #

Een beginbalans is de balans van het begin van het boekjaar. Een boekjaar start op 1 januari van het jaar. De eindbalans van het ene jaar, is de beginbalans voor het volgende jaar. Als je onlangs bent begonnen met ondernemen, begin je met een lege balans.

Wanneer gebruik je een balans? #

De balans is een overzicht wat je je hele ondernemersleven met je meeneemt. De balans begint nooit opnieuw. De eindbalans van het ene jaar, is de beginbalans voor het volgende jaar. Bekijk ook regelmatig je balans en beoordeel dit. Wat vind je van de verhouding tussen je eigen vermogen en de schulden? Hoe hoog zijn de schulden? Staan er misschien nog veel rekeningen open? Hoe staat het met de debiteuren? Al dat soort waardevolle informatie haal jij uit je balans.

De balans is het financiële overzicht is het overzicht waar ondernemers het minst vaak naar kijken. Terwijl accountants en boekhouders daar juist het meest naar kijken. 

Moneybird-adviseur Thom Stam: “De balans is een momentopname. Daar heb ik het met mijn klanten niet veel over. Veel posten veranderen continu of zijn maar één keer per jaar relevant. Je kunt het wel gebruiken voor een overzicht: hoeveel geld heb ik op m’n bankrekeningen staan? Winst en cashflow zijn twee verschillende dingen die nog weleens door elkaar worden gehaald. 10.000 euro winst is leuk, maar nul euro op je rekening is toch wat lastig. Daarvoor maak je dan weer de stap naar je crediteuren- en debiteurenoverzicht om te kijken wat je nog binnenkrijgt en wat je binnenkort moet betalen.” 

Waarom is het belangrijk dat ik weet hoe een balans werkt? #

Moneybird-adviseur Maarten Visser: “Het is belangrijk dat je de basis van het boekhouden begrijpt. Als je niet weet hoe bepaalde dingen financieel doorwerken in je bedrijf, dan kan je verkeerde keuzes maken. Sturen op rapporten in plaats van op banksaldo is heel belangrijk. Een gevoel hebben dat het goed gaat met je bedrijf, is niet voldoende. Kijk naar de feiten, cijfers liegen niet.” 

Hoe gebruik ik de balans?  #

Een balans is een overzicht van de bezittingen, schulden en het eigen vermogen op een bepaald moment. Boekhouders controleren of een balans, juist, volledig, rechtmatig, rekenkundig klopt, controleert zaken en rekent dingen na.

De balans is het financiële overzicht waar ondernemers het minst vaak naar kijken. Terwijl accountants en boekhouders daar juist het meest naar kijken. 

Wat moet ik doen voor een kloppende balans?  #

Bij het gebruik van een online boekhoudprogramma kan je veel automatiseren. Moneybird-adviseur Maarten Visser: “Een voorwaarde voor een kloppende balans is dat je alle banktransacties hebt bijgewerkt. Net als inkomend en facturen. In de rapporten in Moneybird kun je kijken naar hoeveel btw je moet betalen en hoeveel geld er op je bankrekening staat.”

Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen een gewone balans en een kolommenbalans? #

Een kolommenbalans is een overzicht van alle categorieën waarop geboekt is de afgelopen periode. Een kolommenbalans bestaat dus uit alle gebruikte categorieën (dus balans en resultatenrekening categorieën). Op de balans zie je alleen balans categorieën waarmee je de bezittingen en schulden per balansdatum ziet.